Στις μέρες μας, γινόμαστε μάρτυρες μίας γενικής, μαζικής δημοτικότητας των κοινωνικών δικτύων σε όλους τους τομείς της ζωής. Η εκπαίδευση δεν αποτελεί εξαίρεση. Ωστόσο, η αξία των κοινωνικών δικτύων για την μάθηση και την ανάπτυξη δεν έχει ακόμα εκτιμηθεί ικανοποιητικά, αφού παραδοσιακά τα κοινωνικά δίκτυα θεωρούνται ένα περιβάλλον όπου κανείς περνά τον ελεύθερό του χρόνο και ψυχαγωγείται. Παρ’όλ’αυτά, στην παιδαγωγική δραστηριότητα, οι δυνατότητες των κοινωνικών δικτύων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να λύσουν ένα πλήθος προβλημάτων.
Τα ακόλουθα πλεονεκτήματα της χρήσης των κοινωνικών δικτύων ως μίας διδακτικής πλατφόρμας μπορούν να διακριθούν:
- παρέχουν οικείο περιβάλλον στους μαθητές
- επιτρέπουν σε όλους τους συμμετέχοντες των δικτύων να δημιουργούν διαδικτυακό μαθησιακό περιεχόμενο
- δίνουν την δυνατότητα στους μαθητές να δουλεύουν μαζί σε ζευγάρια ή σε ομάδες
- παρέχουν ευκαιρίες για επικοινωνία με διαφορετικούς τρόπους, χρησιμοποιώντας ένα φόρουμ, έναν τοίχο ή μία συνομιλία
- καθιστούν δυνατό για κάθε μαθητή-συμμετέχοντα να δημιουργεί το δικό του ιστολόγιο (blog) σαν ηλεκτρονικό σημειωματάριο
- αποτελούν βολικό μέσο επικοινωνίας σε διεθνή προγράμματα
- χρησιμεύουν σαν πορτφόλιο τόσο για τον μαθητή όσο και για τον καθηγητή.
Η μελέτη σε εικονικές μαθησιακές ομάδες επιτρέπει σε όλους τους συμμετέχοντες να δημιουργούν ατομικά ή από κοινού διαδικτυακό μαθησιακό περιεχόμενο, το οποίο διεγείρει την ανεξάρτητη νοητική δραστηριότητα. Η δυνατότητα του συνδυασμού ατομικών και ομαδικών μορφών εργασίας συμβάλλει σε έναν μεγαλύτερο βαθμό στην κατανόηση και την επεξεργασία του υλικού, καθώς και στην οικοδόμηση ατομικών εκπαιδευτικών πορειών. Ένα υψηλό επίπεδο διάδρασης εξασφαλίζει την συνέχεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας η οποία επεκτείνεται πέρα από την τάξη.
Η πολυμεσική φύση των διαδικτυακών υλικών καθιστά εξαιρετικά εύκολο το να κατεβάσει κανείς και να παρακολουθήσει υλικά βίντεο και ήχου καθώς και διαδραστικές εφαρμογές σε μία ψηφιακή ομάδα εκπαίδευσης. Ένα παράδειγμα της χρήσης των κοινωνικών δικτύων στην εκπαιδευση είναι η μάθηση μέσω χώρων συζήτησης (chat rooms), όπου οι μαθητές μπορούν να ελέγξουν, να δημιουργήσουν, και να σχολιάσουν είτε δικά τους είτε συνεργατικά γραμμένα προγράμματα δικτύου. Επιπλέον, τα κοινωνικά δίκτυα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να διατηρήσουν σχέσεις ανάμεσα σε συμμετέχοντες σε συνέδρια, σεμινάρια, ή θερινά σχολεία, γεγονός το οποίο θα βελτιώσει όχι μόνο το συναισθηματικό κλίμα της ομάδας, αλλά και την ποιότητα των εκδηλώσεων μέσα από την ανταλλαγή ιδεών και σχολίων.
Τα εργαλεία κοινωνικής δικτύωσης καθιστούν δυνατή την οργάνωση δραστηριοτήτων ομίλων φέροντας κοντά μαθητές από διαφορετικές περιοχές. Η χρήση των κοινωνικών δικτύων στην εκπαιδευτική διαδικασία:
- προωθεί την ανταλλαγή πληροφοριών·
- αυξάνει το κίνητρο των μαθητών σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες·
- διεγείρει την ανάπτυξη δημιουργικών ικανοτήτων και γνωστικού ενδιαφέροντος.
Όλοι αυτοί οι παράγοντες έχουν θετική επίδραση στην διαμόρφωση γνώσεων και δεξιοτήτων.
Κανείς δεν πρέπει να ξεχνά έναν τόσο σημαντικό παράγοντα της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως η σχέση ανάμεσα στους καθηγητές και τους γονείς. Στους σύγχρονους γρήγορους ρυθμούς της ζωής, οι γονείς δεν γνωρίζουν πάντα όλα τα γεγονότα της σχολικής ζωής του παιδιού. Η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπει στον καθηγητή και τον γονέα να μένουν συνέχεια σε επαφή, να συζητούν τις πιθανές προβληματικές καταστάσεις και να αντιδρούν σε αυτές άμεσα. Έτσι, τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν την ευκαιρία για άμεση συμμετοχή στην εκπαιδευτική διαδικασία: διαχείριση, αξιολόγηση της ποιότητας της εκπαίδευσης, δημιουργία προγραμμάτων και ιδεών που καθορίζουν την στρατηγική για την ανάπτυξη της εκπαίδευσης στη χώρα.
Ομολογουμένως, υπάρχουν αρκετά προβλήματα που σχετίζονται με την χρήση των κοινωνικών δικτύων στην εκπαιδευτική διαδικασία. Αυτά περιλαμβάνουν την έλλειψη δεξιοτήτων ΤΠΕ του καθηγητή, άγνοια του πρωτοκόλλου των δικτύων, και συχνή απουσία άμεσης πρόσβασης σε κοινωνικά δίκτυα στις σχολικές αίθουσες, για να αναφέρουμε μερικά. Για να λυθούν αυτά τα θέματα, είναι αναγκαίο να δημιουργηθούν οι συνθήκες για βελτίωση των δεξιοτήτων ΤΠΕ των καθηγητών και να αναπτυχθούν αποτελεσματικές μέθοδοι για την χρήση κοινωνικών δικτύων στην εκπαίδευση.
Συμπερασματικά, τα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι τα βασικά μέσα διαδικτυακής εκπαίδευσης, αλλά η χρήση τους ανοίγει νέες μαθησιακές ευκαιρίες τόσο για τους μαθητές, που είναι εξοικειωμένοι με τα κοινωνικά δίκτυα, όσο κα για τους καθηγητές, οι οποίοι μπορούν να προσθέσουν ένα ακόμα αποτελεσματικό εργαλείο στην υπάρχουσα φαρέτρα των διδακτικών μεθόδων.